p168

Thể Công Viettel đón tân binh ‘xịn’ trước thềm tứ kết Cúp quốc gia

Lãnh đạo đối lập vừa bị bắt là ai mà Ukraine đề nghị Nga đổi tù binh?

Trận hòa 0-0 với CLB Hà Tĩnh ở vòng 12 V-League đã khiến CLB CAHN bỏ lỡ cơ hội thu hẹp cách biệt với nhóm đầu. Khoảng cách giữa thầy trò HLV Alexandre Polking với tốp 3 lúc này đã là 5 điểm. Trong bối cảnh Thể Công Viettel vẫn ổn định, còn Hà Nội và Nam Định đều bứt phá trở lại, CLB CAHN cần lấy lại mạch thắng nếu không muốn bị bỏ lại phía sau.Đáng nói là ở trận hòa đội Hà Tĩnh, CLB CAHN dù có nhiều hảo thủ trong đội hình, nhưng bị đối thủ "bắn phá" cầu môn liên tục. Chất lượng trận đấu của học trò ông Polking bị đánh giá là thấp, với lối đá rời rạc, thiếu điểm nhấn và cần tới may mắn để rời sân với 1 điểm. Ở vòng 11, CLB CAHN cũng bị đội áp chót SLNA cầm hòa 1-1 trên sân Hàng Đẫy. Sau 11 trận, CLB CAHN mới giành được 4 chiến thắng, hòa 4 trận và thua 3 trận. Tỷ lệ thắng của đội cựu vương ở V-League mùa này chỉ vỏn vẹn 36,3%, thấp hơn nhiều so với mùa giải vô địch (55%). Dù có nhiều hảo thủ trên hàng công như Leo Artur, Alan Grafite, Đình Bắc, Quang Hải, Văn Đức... nhưng CLB CAHN chỉ ghi 14 bàn sau 11 trận, trung bình 1,27 bàn/trận (đứng thứ 6 tại V-League). Tất cả thông số nói trên đều đối lập với phong độ ở ASEAN Club Championship (giải vô địch các đội Đông Nam Á), nơi CLB CAHN đang "làm mưa làm gió". Tại giải đấu được xem như Cúp C1 của các CLB Đông Nam Á, HLV Polking cùng học trò đã thắng cả 5 trận vòng bảng trước Buriram United (2-1), Lion City Sailors (5-0), Kaya FC (2-1), Kuala Lumpur FC (3-2) và Borneo Samarinda (3-2). Đội CAHN đánh bại các đội vô địch của Thái Lan, Singapore để đoạt ngôi đầu bảng thuyết phục, trở thành đội duy nhất lúc này ở Cúp C1 Đông Nam Á giữ được thành tích toàn thắng. Trớ trêu là, CLB CAHN dù chỉ chơi 5 trận ở ASEAN Club Championship (chưa bằng một nửa V-League), nhưng đã có số chiến thắng nhiều hơn V-League (5 so với 4). Tỷ lệ thắng, số bàn thắng trung bình mỗi trận khi bước ra giải Đông Nam Á của CLB CAHN đều vượt trội giải trong nước. Nếu duy trì phong độ hiện tại, không khó để đội cựu vương V-League tiến đến trận chung kết, bởi đối thủ PSM Makassar (Indonesia) không thể so với CLB CAHN cả về chất lượng đội hình lẫn kinh nghiệm. Tuy nhiên, CLB CAHN cần mang phong độ ở giải Đông Nam Á về lại V-League, nếu luôn muốn bị các đối thủ gia tăng cách biệt điểm số. Ở vòng 13 V-League, Quang Hải cùng đồng đội sẽ đối đầu Quảng Nam, lúc 19 giờ 15 ngày 15.2 trên sân Hàng Đẫy. Đại diện Việt Nam còn lại dự Cúp C1 Đông Nam Á là CLB Thanh Hóa lại có màn thể hiện trái ngược. Đội bóng xứ Thanh chơi hay ở V-League với 22 điểm sau 11 vòng (kém đội đầu bảng 2 điểm nhưng đá ít hơn 2 trận), song lại đá kém ở giải Đông Nam Á khi chỉ thắng 1 trong 5 trận đã đấu và xếp thứ 5/6 đội ở bảng A chung cuộc. 

Vì sao khách Úc đổ xô du lịch Việt Nam?

Lần đầu chạm ngõ giải bóng đá Thanh Niên sinh viên Việt Nam, tân binh Nguyễn Phạm Đăng Khoa của Trường ĐH Công nghệ Đồng Nai không giấu nổi ngỡ ngàng trước sự chuyên nghiệp, chu đáo của BTC. Khách sạn sang trọng, tiện nghi trong hệ thống của Saigontourist khiến Khoa choáng ngợp. Dù nơi nghỉ đã có đầy đủ tiện ích, Khoa vẫn mang theo chiếc gối ôm quen thuộc.Ngay từ khi đặt chân đến TP.HCM, các đội bóng đã được bố trí nơi nghỉ ngơi tiện nghi, đảm bảo sức khỏe và tinh thần tốt nhất cho các cầu thủ. Những phòng nghỉ thoáng mát, sạch sẽ, giúp các cầu thủ có được giấc ngủ sâu, phục hồi thể lực sau những buổi tập luyện và thi đấu căng thẳng.Bên cạnh nơi ăn chốn ở, Ban tổ chức còn bố trí xe đưa đón các đội bóng đến sân tập, sân thi đấu, giúp các cầu thủ tiết kiệm thời gian và sức lực.Tất cả những sự quan tâm chu đáo ấy đã tạo nên một môi trường thi đấu chuyên nghiệp, an toàn và thoải mái cho các cầu thủ tập trung vào trận đấu, cống hiến những pha bóng đẹp mắt và những khoảnh khắc đáng nhớ cho CĐV.

kèo bóng đá olympic châu á

Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.

quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư